در یك پژوهش مطرح شد؛
اکوتوریسم شهری، کلید توسعه جوامع محلی
مینی کامپیوتر: پژوهشگران کشور در یک پژوهش جدید، نقش اکوتوریسم شهری و توانمندسازی های مربوط به آنرا در توسعه جوامع محلی، مورد ارزیابی و تاکید قرار داده اند.
به گزارش مینی کامپیوتر به نقل از ایسنا، توانمندسازی، همیشه به عنوان یکی از نیازهای اصلی جوامع شهری مطرح بوده است. رویکرد های مختلفی برای رسیدن به این هدف وجود دارد که همه آنها عمدتا متمرکز بر پتانسیل ها و ظرفیت های موجود جامعه محلی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، ادراکی و زیست محیطی هستند تا به کمک آنها بتوان بر ضعف هایی مانند فقر، عدم اعتماد به نفس و نقش اجتماعی کمرنگ ساکنین غلبه کرد. وجود جذابیت های طبیعی و پتانسیل های زیست محیطی می تواند به عنوان ظرفیتی برای جذب توریست در جوامع شهری تلقی شود که به آن اکوتوریسم یا گردشگری طبیعی و طبیعت گردی نیز می گویند.
جذب توریست بگفته پژوهشگران بدون توجه به خاصیت های جوامع میزبان، این جوامع را با چالش های جدی مواجه کرده و عملا توسعه را به لایه های پایین آن منتقل نمی نماید. پس بمنظور توسعه ای هماهنگ و یکپارچه، توجه به شکل پایدار گردشگری طبیعی در جوامع اهمیت می یابد. اکوتوریسم به عنوان یکی از بخش های مهم و روبه رشد صنعت گردشگری مطرح است، به شکلی که برخی ادعا کرده اند که اکوتوریسم سالانه ۲۵ تا ۳۰ درصد بیشتر می شود. در سالهای اخیر، اکوتوریسم به دریچه ای به سمت اقتصاد جهانی تبدیل گشته است و دیدگاهی حفاظتی جهت پایدار نگه داشتن جوامع میزبان دارد.
محققانی از دانشگاه فردوسی مشهد با محور قرار دادن این موضوع، پژوهشی را انجام داده اند که در آن، اکـوتوریسـم شهری توانمنـدسـاز به عنوان نگاهی نوین در توسعه جوامع محلی مورد بررسی قرار گرفته است.
این پژوهش با بهره گیری از روش فراترکیب مطالعات مرتبط، چارچوبی برای دو مفهوم توانمندسازی و اکوتوریسم ارائه کرده است و با تبیین ارتباط میان این دو چارچوب، پروسه و معیارهایی برای اکوتوریسمِ شهری توانمندساز، ارایه داده است.
نتایج حاصل از پژوهش فوق نشان می دهند که اکوتوریسمِ شهری توانمندساز، دارای ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، ذهنی-ادراکی و زیست محیطی است. این رویکرد در هر بعد بصورت گام به گام با توانمندسازی فردی، افزایش توان مشارکت پذیری، توسعه اجتماعی و اثربخشی اجتماعی، توانمندسازی اجتماعی جوامع میزبان را دنبال می کند.
بگفته ایمان قلندریان، استادیار و پژوهشگر شهرسازی دانشگاه فردوسی مشهد و همکارش، «چارچوب اکوتوریسمِ شهری توانمندساز ارائه شده در این تحقیق، دربرگیرنده راهکارهای اکوتوریسمی جهت توانمندسازی بصورت گام به گام است. هربعد از توانمندسازی، دارای مصادیق مختلفی است که از توانمندسازی فردی شروع شده و با رشد فردی، توانایی مشارکت در امور مختلف اجتماعی و شکل گیری گروههای فعال ادامه پیدا می کند. در ادامه این روند و با افزایش مشارکت اجتماعیِ گروه ها، تأثیرگذاری افراد و گروه ها بهبود یافته و امکان تصمیم سازی و جهت دهی به تصمیمات برای جامعه محلی شکل می گیرد».
این پژوهشگران می گویند: «درنهایت با قدرت یافتن گروههای فعال، امکان تصمیم گیری برای جامعه محلی در جنبه های مختلف سیاسی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی فراهم شده و افزایش اعتماد به نفس افراد و گروه ها را به ارمغان می آورد. پس بصورت کلی، مراحل ارائه شده در قالب مفهومی، می توانند در توانمندسازی جوامع محلیِ بخش های مستعد اکوتوریسم، به عنوان استراتژی های برنامه ریزی و طراحی شهری مورد استفاده قرار گرفته و به بهبود کیفیت گردشگری در کنار ارتقای شرایط محیطی برای ساکنین و گردشگران بپردازند».
طبق یافته های این پژوهش، برمبنای پروسه فوق، علاوه بر صیانت از ارزش های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و زیست محیطی به زیست بهتر ساکنان در حوزه های مختلف نیز کمک می شود.
به اعتقاد قلندریان و همکارش، «به کارگیری راهکارهای اکوتوریسم شهری توانمندساز می تواند کمک مؤثری جهت بهبود کیفیت زیست در جوامع نیازمند توانمندسازی باشد. در این راستا، مواردی ازجمله توسعه بازار محصولات محلی، برگزاری رویدادهای فرهنگی و هویتی، برگزاری طرح های آموزش گردشگری و درآمدزایی بوسیله اکوتوریسم، ارائه تخفیف های دولتی به ساکنان بومی جهت راه اندازی مشاغل در رابطه با گردشگری، واگذاری مالکیت زمین ها به ساکنان و تبلیغات ملی و فراملی جهت شناسایی پتانسیل های اکوتوریسمی موجود به علاقه مندان می توانند به توانمندسازی این جوامع با بهره گیری از اکوتوریسم کمک کنند».
این یافته های علمی پژوهشی را فصل نامه «برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای» متعلق به دانشگاه علامه طباطبایی منتشر نموده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب