مقاله استاد دانشگاه تهران درباره ی سکونتگاه های غیررسمی از طرف الزویر
مینی کامپیوتر: مقاله دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در پژوهشی تازه، تحلیلی چندوجهی از پدیده سکونت غیررسمی در شهرها با تمرکز بر شهر یزد ارایه داده که یافته های آن از طرف انتشارات الزویر انتشار یافته است.
به گزارش مینی کامپیوتر به نقل از ایسنا، پژوهش دکتر علی حسینی، دانشیار گروه جغرافیای انسانی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران که با همکاری براندون مارس فین از دانشگاه میشیگان و علی مؤمنی دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است، با مطالعه موردی شهر یزد، ابعاد تازه ای از پدیده رشد شهرنشینی آشکار می کند.
بگفته دکتر علی حسینی، در سال ۲۰۱۸ حدود ۵۵ درصد از جمعیت جهان ساکن مناطق شهری بودند و پیش بینی می شود سال ۲۰۵۰، این جمعیت به ۶۸ درصد برسد. رشد جمعیت در کنار نقصها حکمروایی و مدیریت شهری سبب می شود تا سیستم قادر به تحقق خواسته های جمعیت رو به رشد خود نباشد و نتیجه آن ظهور سکونتگاه های غیررسمی و زاغه ها است.
امروزه حدودا ۲۴ درصد از جمعیت شهری در جهان در سکونتگاه های غیررسمی ساکن هستند و این جمعیت از حدود ۸۰۰ میلیون در سال ۲۰۰۰ به حدود یک میلیارد در سال ۲۰۱۸ بالا رفته است. بیشترین رشد شهری در کشورهای درحال توسعه رخ می دهد، جایی که میانگین سالانه افزایش جمعیت چهار برابر بیش از کشورهای توسعه یافته است.
این پژوهشگر جغرافیای انسانی، درباره ی ظهور پدیده سکونت در سکونتگاه های غیررسمی در کشورمان، اظهار داشت: «در ایران نیز تاریخ شکل گیری این سکونتگاه ها به مفهوم امروزی، به سالهای ۱۳۲۵-۱۳۲۰ باز می گردد و گاهی پیدایش اجتماع های آلونک نشین را خصوصاً در تهران تا سال ۱۳۱۱ نیز می توان بازشناخت، اما شکل گسترده آن به دهه های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ شمسی و بدنبال خط مشی های سیاسی و اقتصادی دولت وقت بازمی گردد؛ در کشور ما نرخ شهرنشینی از ۴۷ درصد در سال ۱۳۵۴ به ۷۴ درصد در سال ۱۳۹۵ و جمعیت سکونتگاه های غیررسمی از حدود ۱.۵ میلیون نفر در سال ۱۳۵۴ به حدود ۱۱ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ که در ۲.۹ میلیون واحد مسکونی زندگی می کنند، بالا رفته است.»
مترجم کتاب «پویایی های فضایی در اقتصاد تجربه» در ارتباط با گسترش شهرنشینی در شهر یزد چنین توضیح داد: «شهر یزد به عنوان یکی از شهرهای مهاجرپذیر کشور خصوصاً در بیست سال قبل به دلیلهای مدیریتی و اقتصادی با چالش سکونتگاه های غیررسمی روبه رو شده است. مقایسه نرخ رشد جمعیت شهر یزد با جمعیت کل کشور حاکی از رشد بسیار سریع تر این شهر دارد. در دوره ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ رشد جمعیت شهری کشور برابر با ۳.۹۲ درصد و رشد جمعیت شهر یزد ۱۱.۹ درصد بوده و این امر موجب شکل گیری سریع اسکان غیررسمی در این شهر شده است.»
این جغرافیدان و عضو گروه جغرافیای انسانی دانشگاه تهران، درباره ی پروسه پژوهش اخیر توضیح داد: «در این پژوهش اهتمام شد تا درهم تنیدگی و پیچیدگی های تمام ابعاد یک محله غیررسمی در شهر یزد تبیین و بررسی شود. محله هدف در این تحقیق، محله فرودگاه با جمعیتی بیش از ۹۹۷۱ نفر در قالب ۱۹۶۰ خانوار بود که به سبب مجاورت با فرودگاه شهر یزد به این نام خوانده می شود. برای سنجش میزان پیچیدگی های غیررسمیت (informality) این محله، پرسشنامه ای جامع طراحی شد. این پژوهش نشان داد مهاجرت و زندگی در یک سکونت گاه غیررسمی، مولد مسائل مختلفی مانند بیکاری جوانان، دسترسی به مدارس، افزایش هزینه های زندگی و بدهکاری به بانک ها، زندگی با آلودگی شدید محیطی و کمبود فضای عمومی و سبز است. یکی دیگر از یافته های مطالعه ما این بود که در سکونتگاه های غیررسمی، تعدادی از افراد دسترسی بیشتری به شغل خواهند داشت، در صورتیکه بطور همزمان با هزینه های بالاتر و سطوح بدهی بیشتر مواجه می شوند. نکته قابل تأمل دیگر تفاوت سطوح سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، کالبدی میان مردان و زنان این محله بود. مشارکت ساکنان در مدیریت و حکمروایی شهری در این محله غالباً مناسب نمی باشد و می توان دلیلهای آنرا در دسترسی ناکافی به خدمات شهری، اشتغال، مسکن و همین طور عدم اعتماد ساکنان به نهادهای شهری مانند شهرداری جستجو کرد.»
حسینی در آخر اضافه کرد: «غیررسمیت یک زمینه نظری و تجربی بسیار متنوع برای مطالعات درون شهری است و تحلیل تجربی و نظری سکونتگاه های غیررسمی، لازمه سیاستگذاری در راستای عدالت اجتماعی و اقتصادیست. بی توجهی به معیشت ساکنان این سکونتگاه ها و عدم مشارکت آنها در زندگی شهری، موجد معضلاتی در زندگی شهری است. توانمندسازی محلات غیررسمی و بهره مندی تمامی ساکنان سکونتگاه های غیررسمی از حقوق برابر، یکی از اهداف اسناد بالادستی ملی است و بدون تردید شنیدن صدای فقرای شهری در طول فرآیندهای سیاستگذاری از لوازم تحقق این هدف است.»
به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، مقاله استخراج شده از این پژوهش، بتازگی در شماره ۱۳۲ نشریه «Cities» از طرف انتشارات الزویر انتشار یافته است و از مسیر پیوند زیر دست یافتنی است:
The complexities of urban informality: A multi-dimensional analysis of residents' perceptions of life، inequality، and access in an Iranian informal settlement
منبع: minicomp.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب