در یك مطالعه مطرح شد؛
کاهش قدرت خرید مردم و افزایش سفرهای کم هزینه تر
مینی کامپیوتر: بررسی های یک مطالعه در دوره زمان 1390 تا 1398 نشان میدهد که کاهش قدرت خرید مردم موجب تغییر الگوی سفر خانوار شده است. با افزایش قابل توجه سطح عمومی نرخها در مقایسه با سطح درآمد، خانواده ها هزینه نسبی کم تری برای اقامت، رستوران، تور و تفریح و سرگرمی انجام داده اند.
به گزارش مینی کامپیوتر به نقل از ایسنا، طبق گزارش انتشار یافته توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۹؛ قدرت خرید خانوارها در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۰ حدود یک سوم، کاهش داشته است و این کاهش قدرت خرید، برای خانوارهای با سطح درآمد پایین از شدت بیشتری برخودار بوده است.
به طور همزمان در این دوره زمانی همزمان با کاهش قدرت خرید خانوارها، نابرابری درآمدی نیز روندی افزایشی را نشان میدهد و این بدان مدلول است که کاهش قدرت خرید برای بخش قابل توجهی از خانوارها (خانوارهای کم درآمد)، حتی بیش از آن میزانی است که توسط مرکز پژوهش های مجلس ارائه شده است.
یکی از آثار کاهش قدرت خرید خانوار، تغییر در ترکیب سبد خرید است و بخش گردشگری نیز همچون بخش هایی شمرده می شود که از این تغییر بیشترین تاثیر را می پذیرد. به همین دلیل دکتر جواد براتی؛ استادیار گروه اقتصاد گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در یک مطالعه با بهره گیری از داده های ۳۱ استان در دوره زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸، تغییر رفتار خانوار را در انجام هزینه های گردشگری، مورد بررسی قرار داده است.
افزایش نرخها و تغییر الگوی سفر
بررسی های این مطالعه نشان میدهد که افزایش شاخص قیمت ها، تاثیر منفی و معناداری بر هزینه های گردشگری خانوار می گذارد. بطوریکه افزایش سطح عمومی نرخها و شدت گرفتن تورم، به شکلی بر رفتار مصرفی خانوار اثرگذار بوده است که خانوارها در مقایسه با سایر هزینه های خانوار، مقدار به نسبت کم تری برای گردشگری هزینه کرده اند.
یافته های این مطالعه حاکی از آنست که کاهش در هزینه کرد گردشگری در خانوار، به مدلول کاهش تعداد سفرها نیست؛ بلکه می تواند ناشی از تغییر در الگوی سفر خانوار باشد. بطوریکه الگوی سفر می تواند به شکلی تغییر یابد که خانوارها هزینه کم تری در مسافرت (از جمله اقامت، تامین غذا، حمل و نقل و تور مسافرتی) انجام دهند. بررسی آمار تعداد سفرها در سطح ملی، نشان دهنده رشد تعداد سفرها است و از طرف دیگر، تعداد نفر-شب- اقامت نیز روند صعودی داشته است. در نتیجه نه از تعداد سفرها کم شده و نه ماندگاری توریست در مقاصد سفر کم شده است. می توان اظهار داشت که الگوی هزینه کرد خانوارها در سفرها تغییر کرده است؛ بطوریکه با گذشت زمان، گردشگران هزینه نسبی کم تری برای اقامت، رستوران، تور و تفریح و سرگرمی انجام داده اند.
نابرابری درآمدی و افزایش سهم هزینه های گردشگری
همچنین در این مقاله عنوان شده که افزایش نابرابری درآمدی در خانوارهای استانهای مورد مطالعه، در مجموع تاثیر مثبت و معناداری بر سهم هزینه های گردشگری از کل هزینه های خانوار دارد. بطوریکه افزایش نابرابری درآمدی بطور کل موجب افزایش سهم هزینه های گردشگری خانوار می شود. هزینه های اقامت، حمل و نقل و تامین غذا برای گردشگران از مهم ترین هزینه های گردشگری خانوار است که برای خانوارهای با سطح درآمد بالاتر، بسیار بالاتر از خانوارهای با سطح درآمد پایین است. بر همین اساس؛ افزایش نابرابری درآمدی؛ بااینکه می تواند سبب کاهش هزینه کرد گردشگری خانوارهای کم درآمد شود، اما افزایش هزینه کرد گردشگری خانوارهای با درآمد بالا، این کاهش را جبران کرده و نابرابری درآمد بر سهم هزینه های گردشگری خانوارها تاثیر مثبت گذاشته است.
نقش خودروی شخصی در هزینه های گردشگری
یکی از عواملی که بر افزایش تعداد سفرها و تغییر در سهم هزینه کرد گردشگری خانوار مؤثر است، برخورداری یا عدم برخورداری خانوار از خودروی شخصی است. بطور معمول افزایش هزینه خانوار در خرید وسیله نقلیه بر افزایش تعداد سفرهای خانوارها مؤثر است. نتایج این مطالعه نشان داده که افزایش سهم هزینه های خرید وسایل نقلیه توسط خانوار سبب کاهش سهم هزینه های گردشگری شده است.
اگر هزینه های خرید، تعمیر و نگهداری خودروی شخصی و هزینه خواب سرمایه که در مالکیت خودرو نهفته است را جزو هزینه های سفر محاسبه نکنیم، هزینه سفر با خودروی شخصی، در مجموع کم تر از هزینه سفر با سایر وسایل نقلیه از قبیل اتوبوس، قطار و هواپیما خواهد بود. اغلب خانوارهایی که مسافرت گروهی و خانوادگی دارند، از خودروی شخصی برای مسافرت استفاده می نمایند که هزینه های حمل و نقل به ازای هر نفر برای آنها سرشکن شده و سرانه هزینه کاهش خواهد یافت. به همین دلیل می توان نتیجه گرفت که خرید خودرو و افزایش تعداد سفرهای با خودروی شخصی موجب کاهش سهم هزینه های خانوار بر گردشگری می شود. بررسی های این مطالعه نشان داده در سال هایی که نرخ افزایش قیمت خودرو بالا بوده است (مانند سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸) در مجموع خانوارها سهم نسبی کم تری در خرید خودرو هزینه کرده اند.
حقوق بگیران برای سفر بیشتر هزینه می کنند
بر اساس یافته های این مطالعه، درآمد حقوق بگیری که به عنوان درآمد باثبات در خانوار است، بر سهم هزینه های گردشگری مؤثر است و هرچه درآمدهای حقوق بگیری خانوار افزایش یابد، سهم هزینه های گردشگری از کل هزینه های خانوار نیز بیشتر می شود. از آن جا که سفر از اقدامات برنامه ریزی شده خانوار است، هزینه هایی که خانوار در مسافرت انجام می دهد، بیشتر به درآمدهای باثبات و حقوق بگیری خانوار وابسته است، تا درآمدهای متغیر خانوار.
استان های با بیشترین تاثیرپذیری از تغییر قدرت خرید
نتایج بررسی های این مطالعه حاکی از آنست که تغییر در قدرت خرید خانوار تاثیر منفی و معناداری بر سهم هزینه های گردشگری از کل هزینه های خانوار داشته است. تحلیل استانی و بررسی تاثیر قدرت خرید خانوار بر هزینه کرد گردشگران نشان میدهد که استانهای مرکزی (قم، قزوین، مرکزی، البرز، تهران و چهارمحال و بختیاری) بیشترین تاثیر و استانهای جنوب شرق و شمال غرب (کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کرمانشاه) کم ترین تاثیرپذیری را داشته اند. استانهای خراسان رضوی، فارس، خوزستان، همدان و گلستان به سبب برخورداری بهتر از جاذبه های گردشگری و زیرساخت های مناسب تر و سهم جمعیتی نسبتاً بالاتر، در تاثیرپذیری وضعیت متوسطی دارند.
مرکزیت داشتن، به لحاظ مکانی در سفرهای داخلی، فرصت مناسبی برای گردشگران در انجام سفرهای کوتاه خواهند داشت و اگر الگوی سفر به شکلی تغییر کند که سفرهای گردشگری داخلی از سفرهای طولانی و سفر به استانهای دورتر به سمت شهرهای مجاور و مقاصد نزدیک تر به مبدا تغییر کند، استانهای مرکزی در کشور فرصت مناسب تری برای چنین سفرهایی خواهند داشت. به همین دلیل تغییر در قدرت خرید برای استانهای مرکزی ایران و استان هایی که فرصت سفرهای کوتاه بیشتری دارند، تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت.
کاهش قدرت خرید و افزایش سفرهای کم هزینه
به طور کل می توان اظهار داشت که افزایش قابل توجه سطح عمومی نرخها در مقایسه با سطح درآمد خانوار (کاهش قدرت خرید و افزایش هزینه های در رابطه با سفر)، بااینکه موجب کاهش هزینه های گردشگری از کل هزینه های خانوار خواهد شد؛ اما به مدلول کاهش تعداد سفرها و یا کاهش نفر- شب- اقامت نیست. بلکه تاثیر خودرا بر نوع سفر و تغییر الگوی سفر خانوار می گذارد. الگوی سفر می تواند به شکلی تغییر کند که خانوارها در مسافرت کم تر هزینه کنند و برای اقامت، تامین غذا، حمل و نقل و تور مسافرتی، هزینه کم تری انجام دهند.
در این مقاله پیشنهاد شده که مدیران مقاصد گردشگری، خدمات گردشگری موجود را متنوع تر کنند تا بتوانند توریست بیشتری جذب کنند. تنوع در خدمات اقامتی (طیفی از واحدهای اسکان موقت، کمپ گردشگر، خانه مسافر و.. تا هتل آپارتمان ها و هتل های باکیفیت بالا)، تنوع در خدمات حمل و نقل و خدمات تامین غذا برای گردشگران نمونه هایی از این تنوع هستند.
همچنین باتوجه به اینکه خانوارها برای برنامه ریزی سفر روی درآمدهای ثابت خود حساب باز می کنند، مقاصد گردشگری برای جذب توریست بیشتر، می توانند با اجرای برنامه هایی که بتوانند افراد با درآمدهای حقوق - بگیری و باثبات را بیشتر جذب کنند، گردشگری شهر خودرا توسعه دهند. اجرای تورهای گردشگری تخصصی که برمبنای نیازسنجی این گروه از افراد (افراد با درآمدهای حقوق بگیری همچون کارمندان دولتی و سایر مشاغل با درآمد ثابت) اجرا شود، همین طور تبلیغات و برنامه های حمایتی از این گروه از گردشگران، یکی از سیاستهای مناسب برای توسعه گردشگری مقصد خواهد بود.
به گفته پژوهشگر این مطالعه؛ برنامه ریزان صنعت گردشگری و همین طور برنامه ریزان کلان اقتصادی کشور در امتداد رونق و توسعه گردشگری داخلی، باید اقدامات لازم را بمنظور افزایش قدرت خرید خانوار انجام دهند. همچنین، افزایش سهم درآمدهای باثبات از کل درآمدهای خانوار باید مدنظر برنامه ریزان اقتصادی باشد. پیشنهادات اجرائی دقیق تر، نیازمند مطالعات عمیق درباب چگونگی ایجاد ثبات اقتصادی و افزایش قدرت خرید خانوار است، اما بطور قطع ایجاد زیرساخت ها و تاسیسات گردشگری در مناطق محروم تر و مرزی که مقصد اصلی گردشگران شهرهای اطراف آن هاست، باید مدنظر متولیان صنعت گردشگری کشور و استانها قرار گیرد.
یافته های این مطالعه بصورت مقاله علمی با عنوان «بررسی تاثیرپذیری الگوی سفرهای داخلی خانوارهای ایرانی از تغییر در قدرت خرید خانوار» در فصل نامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی و توسعه گردشگری انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب