یافته های محققان دانشگاه تهران حاكیست
تشدید خشکسالی در زاگرس مرکزی و تهدید انقراض درختان ارس
به گزارش مینی کامپیوتر، پژوهشگران دانشگاه تهران موفق شدند با استفاده از دوایر درختان اُرس، میزان بارش-تبخیر و تعرق را در زاگرس مرکزی بازسازی و پیش نگری کنند که این بازسازی و پیش نگری نشان دهنده شدت خشکسالی در سالهای آینده در زاگرس مرکزی است.
به گزارش مینی کامپیوتر به نقل از ایسنا، این یافته حاصل رساله دکتری سمیرا بیرانوند با عنوان «بازسازی و پیش نگری شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) با استفاده از پهنای دوایر سالانه اُرس (Juniperus polycarpus) و مدلهای گردش عمومی جو در زاگرس مرکزی» است که با راهنمایی دکتر پدرام عطارد و دکتر ویلما بایرام زاده انجام شده است.
دکتر پدرام عطارد، استاد راهنمای این رساله ضمن اشاره به یافته های این پژوهش، اظهار داشت: بر مبنای یافته های این پژوهش که با مطالعه روی دوایر درختان اُرس در منطقه زاگرس مرکزی انجام شده است، خشکسالی در منطقه زاگرس مرکزی بین سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۶۰ تشدید خواهد شد که این خشکسالی بر حیات درختان اُرس هم تأثیرگذار بوده و این درختان را در معرض انقراض قرار می دهد.
استاد تمام گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران تصریح کرد: با عنایت به این پیش نگری، ضروریست منابع آبی منطقه با دقت مدیریت شود تا بتوان به حفظ گونه اُرس کمک کرد.
دکتر عطارد، کاشت نهال درخت اُرس را یکی از پیشنهادهای عرضه شده در این تحقیق برشمرد که ضمن احیای درختان اُرس، رطوبت خاک منطقه هم با این نهال کاری حفظ می شود.
او همینطور در رابطه با اهمیت انجام این پژوهش، اظهار داشت: خشکسالی بعنوان یکی از بزرگترین بلایای طبیعی همواره بقای انسان ها و توسعه پایدار جوامع را تحت تاثیر جدی قرار داده است. خشکسالی ها، نتایج منفی بر پوشش گیاهی و تسریع روند کاهش آن دارند. امروزه، در سطح جهانی، فراوانی و بزرگی خشکسالی ها به علل طبیعی و همینطور انسانی در حال افزایش می باشد. طی دهه های گذشته، تغییر اقلیم و خشکسالی های ناشی از آن، تأثیرات نامطلوبی بر جنگل های ایران همچون جنگل های زاگرس داشته است. به صورتی که یکی از عوامل اصلی زمینه ساز زوال درختان بلوط در ناحیه رویشی زاگرس، تغییر اقلیم تشخیص داده شده است.
استاد تمام دانشگاه تهران با اشاره به اینکه در این مطالعه از بررسی گذشته برای پیش نگری آینده بهره گرفته شده است، اظهار نمود: امروزه مدلهای گردش عمومی جو، جهت شناخت تغییرات اقلیم و نتایج حاصل از آن طی دهه ها و قرن های آتی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، در ایران داده های هواشناسی ثبت شده، تنها چند دهه گذشته را پوشش می دهند. ازاین رو دانش ما برای شناخت نوسانات اقلیمی گذشته، ایجاد مدلهای اقلیمی و پیش نگری رخدادهای حدی برای طولانی مدت در آینده محدود است. از طرفی، بینشی که اقلیم گذشته در مورد محرک ها و رفتار اقلیمی زمین عرضه می دهد، در جهت مدیریت بحران های اقلیمی مانند خشکسالی ها بسیار پرارزش است.
عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، اضافه کرد: برای درک تغییرات اقلیم منطقه زاگرس مرکزی در گذشته و شبیه سازی آن در آینده، استفاده از پهنای دوایر سالانه درختان حساس به شرایط اقلیمی مانند اُرس، ضروری به نظر می آید. از طرفی، ارزیابی و پیش نگری اقلیم در دهه های آتی با بهره گیری از مدلهای گردش عمومی جو می تواند دانش ما را نسبت به صدمه پذیری جنگل های زاگرس به تغییرات اقلیم، بخصوص درختان اُرس که کمتر به آنها تا کنون پرداخته شده است، افزایش دهد.
به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر عطارد اظهار داشت: بازسازی خشکسالی های سه قرن گذشته (۲۰۲۲-۱۸۰۲) توسط شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) در زاگرس مرکزی به کمک حلقه سالانه درختان اُرس نشان داده است که زاگرس مرکزی هم مانند خیلی از مناطق ایران و سایر کشورهای همسایه همچون ترکیه، قبرس، تاجیکستان و اردن در طول تاریخ، دوره های قحطی و خشکسالی های شدید سالهای ۱۸۷۰، ۱۸۶۲، ۱۸۶۷-۱۸۶۸، ۱۹۳۰، ۱۹۵۰-۱۹۴۸ را تجربه کرده است که نشان داده است الگوهای سینوپتیکی منسجم در مقیاس بزرگ تر، این خشکسالی های شدید را هدایت کرده است.
نویسنده کتاب «اکوهیدرولوژی جنگل» اظهار داشت: طی دو دهه اخیر از قرن حاضر، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷، همزمان با ظهور پدیده زوال بلوط در زاگرس، منطقه مورد مطالعه تحت خشکسالی متوالی بوده است. شدت خشکسالی های بررسی شده در دوره آینده (۲۰۶۰-۲۰۳۰) توسط شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI)، تحت سناریوهای مختلف اقلیمی (SSP-126، SSP-370، SSP-585) نشان می دهند که در آینده، شاهد خشکسالی های بسیار شدید با شدت و تداوم بیشتر در زاگرس مرکزی و مشخصاً در ذخیره گاه اُرس کیگوران خواهیم بود. یکی از نتایج خشکسالی که طی دهه اخیر شاهد آن هستیم، خشکیدگی و کاهش زادآوری درختان اُرس در ذخیره گاه جنگلی اُرس در منطقه کیگوران است که ادامه روند خشکسالی ها در آینده می تواند منجر به از بین رفتن این درختان و کاهش کمی و کیفی پوشش گیاهی منطقه شود. ازاین رو روند و شدت خشکسالی ها پیش نگری شده در دوره آینده (۲۰۶۰-۲۰۳۰) می تواند جهت مدیریت منابع آب در آینده در زاگرس مرکزی مفید باشد.
منبع: minicomp.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب