دانش بنیان ها؛ چالش ها و دستاوردها (۶)
صرفه جویی ارزی با تولید ست های معاینه ایرانی
به گزارش مینی کامپیوتر مسئول فنی یک واحد فناور که موفق به بومی سازی ست های معاینه شده، ضمن تاکید بر حمایت بیشتر از تولید اظهار داشت: حمایت های غیرمالی از حمایت مالی بهتر است؛ چونکه پول نقد باعث فساد می شود. برخی جوانان هم که وام گرفته اند، نتوانستند طرح خویش را به نتیجه برسانند و فقط زیر بار قرض رفتند.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، شرکتهای دانش بنیان که این روزها زیاد از آنها می شنویم؛ شرکت هایی هستند که با توسل به نیروی انسانی ماهر و دانش آموخته دانشگاهی و با استفاده از فناوری سطح بالا به محصول و در نتیجه ثروت می رسند.
هر چند طی سالهای اخیر خبرهای بیشتری از فعالیت شرکتهای دانش بنیان در ایران می شنویم، قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات مشتمل بر سیزده ماده و شش تبصره پنجم آبان ۱۳۸۹ جهت دستیابی به اقتصاد دانش بنیان، به تصویب مجلس رسید و بعد از تایید شورای نگهبان همان سال به مجلس شورای اسلامی ابلاغ گردید و سال ۱۳۹۲ نخستین لیست از شرکتهای دانش بنیان به تصویب کارگروه ویژه رسید.
امروز شرکتهای دانش بنیان بر مبنای آمار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به حدود ۶۶۰۰ شرکت رسیده که این شرکت ها بر مبنای ماهیت و فعالیت شان، به دو گروه شرکتهای دانش بنیان تولیدی و نوپا و دانش بنیان های نوپا یا تولیدی هم بر مبنای نوع فعالیت، پیچیدگی و اهمیت فناورانه در ۳ گروه نوع یک، نوع دو یا نوع ۳ دسته بندی شده اند.
شرکت های دانش بنیان در حوزه های متعدد فناوری همچون فناوری زیستی، کشاورزی، صنایع غذایی، دارو، فرآورده های پیشرفته تشخیص و درمان، مواد پیشرفته، محصولات برپایه فناوری های شیمیایی، ماشین آلات پیشرفته، تجهیزات پزشکی، برق، الکترونیک، فوتونیک، مخابرات، فناوری اطلاعات و ارتباطات، نرم افزارهای کامپیوتری و خدمات تجاری سازی بیش ترین حجم از تولید محصولات و خدمات دانش بنیان را عرضه می دهند.
در حالی که سهم شرکتهای دانش بنیان از اقتصاد کشور در سال ۱۳۸۹، حدود ۲ هزار میلیاردریال بود در سال ۱۴۰۰ میزان فروش شرکتهای دانش بنیان از ۹۰۰ هزار میلیارد فراتر رفت که رشدی بیشتر از ۴۵۰ درصدی را نشان داده است.
با وجود این، میزان موفقیت این شرکت ها و اشتغال زایی آنها با عنایت به توان اقتصاد داخلی کشور هنوز کافی نیست و حضرت آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت شروع سال ۱۴۰۱، سال جدید را سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری و بر تولید دانش بنیان و متکی بر دانش و پیشرفت های علمی و همینطور تولید اشتغال آفرین تاکید نمودند.
شرکت های دانش بنیان که عموما با ابتکارها و سرمایه گذاری های فردی کار خویش را آغاز می کنند در ادامه حتی با وجود برخورداری از تسهیلات مختلف با مشکلاتی هم در زمینه های مختلف از اعطای مجوز تا دشواری های صادرات محصولات و غیره روبرو هستند. پرونده خبری دانش بنیان ها؛ چالش ها و دستاوردها پای صحبت فعالان این شرکت ها در حوزه های مختلف نشسته است.
مهندس بابک صفروند رئیس هیات مدیره و مسئول فنی شرکت تابش انور آذربایجان در گفتگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد فعالیت این شرکت مستقر در مرکز رشد دانشگاه علوم پزشکی تبریز عنوان کرد: ما از حدود سه سال قبل ست های معاینه را شامل اتوسکوپ (معاینه گوش)، افتالموسکوپ (معاینه چشم) و چراغ معاینه (دهان و پوست) تولید و یک سال است که مجوزهای لازم را دریافت و محصول را تجاری سازی کرده ایم.
وی افزود: این شرکت بعنوان واحد فناور تجاری ساز برتر دانشگاه علوم پزشکی تبریز معرفی شده است و در مرحله دانش بنیان شدن هستیم. امروز و پس از یک سال تولید انبوه این ست های معاینه، حدودا ۱۰ درصد بازار کل کشور را در دست گرفته ایم.
صرفه جویی ارزی با بومی سازی ست های معاینه
صفروند اضافه کرد: این نخستین بار است که ست های معاینه بوسیله ی یک شرکت داخلی ایرانی به تولید انبوه می رسد. قیمت نمونه خارجی سه برابر قیمت محصولات ماست که از نظر کیفیت هم رده نمونه های آمریکایی و آلمانی است. ضمن این که ما خدمات بعد از فروش و تعمیر قطعات را تا ۱۰ سال عرضه می نماییم، ولی در مورد محصولات خارجی خدمات بعد از فروش ممکن نیست.
وی در مورد قطعات این محصولات و بومی سازی شدن آنها هم توضیح داد: بیشتر از ۸۰ درصد قطعات این محصولات را ما تولید کرده ایم و مواد آنرا از محصولات خام یا از بازار ایران تهیه می نماییم.
رییس هیات مدیره شرکت تابش انور آذربایجان که در نمایشگاه مدوفارم ۱۴۰۱ (۲۰ تا ۲۳ اردیبهشت) هم حضور داشت، در مورد میزان اشتغال زایی در این شرکت اظهار داشت: در این واحد ۱۳ نفر در کارگاه و با احتساب بقیه بخش ها در مجموع ۲۰ نفر مشغول به کار هستند. دورنمای ما جذب ۱۰۰ نفر تا سه سال آینده است.
بیشتر نیروهای شرکت ما در رشته مهندسی پزشکی تحصیل کرده اند ولی نیروهایی هم داریم که در رشته مهندسی برق دانش آموخته شده اند و پزشکان متخصص داخلی و گوش، حلق و بینی هم برای انجام آزمایش های بالینی با ما همکاری دارند.
وی در مورد چالش های پیش روی توسعه این محصولات عنوان کرد: برای محصولات از اداره تجهیزات پزشکی و غذا و دارو مجوز گرفتیم. البته چون کالا پزشکی است و حساسیت دارد و فقط تولید مهم نیست، باید استانداردهای لازم برای هر محصولی دریافت شود.
صفروند افزود: معتقدیم کسب این مجوزها لازم است؛ همه استانداردها را گرفتیم ولی چون از هر آزمایش آگاه بودیم و می دانستیم چیست، مجوز گرفتن سخت نبود و به مرور مجوزها را در هر مرحله به دست آوردیم. به صورت کلی تولید در حوزه تجهیزات پزشکی مانند صنف های دیگر نیست که پس از تولید به سرعت، بتوان آنرا فروخت و در زمینه فروش هم موانعی وجود دارد.
رییس هیات مدیره شرکت تابش انور آذربایجان در مورد صادرات این محصولات هم اظهار داشت: ما تا سال ۱۴۰۲ می خواهیم روی بازار ایران کار نماییم و حداقل ۳۰ درصد بازار ایران را به دست آوریم، پس از این و از آغاز سال ۱۴۰۳ برای صادرات و بین المللی کردن محصول دنبال پروانه صادرات و ورود به بازارهای جهانی خواهیم بود.
حمایت کمرنگ از تولید داخلی
وی در مورد این که دولت چه کاری برای تسهیل شرایط شرکتهای دانش بنیان و واحدهای فناور می تواند انجام دهد، تصریح کرد: به صورت کلی پشتیبانی از تولید در ایران به معنای واقعی کم است؛ اما پشتیبانی از فروش یعنی وقتی محصولی تولید شد، تا حدودی انجام می شود. در واقع وقتی دانشمند جوانی ایده و طرحی در ذهنش دارد، به علت این که از او به اندازه کافی حمایت نمی گردد، به نتیجه نمی رسد.
صفروند افزود: افرادی هم که سرمایه گذاری می کنند و قصد خرید را ایده دارند، پول زیادی به دانشمندی که ایده داشته است، نمی دهند یا شرکتهای سرمایه گذار می خواهند ایده را به کلی از آنِ خود کنند و با پول کمی آنرا خریداری می کنند. برخی محققان جوان هم ترجیح می دهد ایده را پیش خودشان نگه دارند که معمولاً در ذهن آنها می ماند و قدیمی و بی فایده می شود.
وی در مورد وام های صندوق های مختلف و شرکتهای سرمایه گذار هم عنوان کرد: این صندوق ها و شرکت ها هم معمولاً ضمانت هایی می خواهند که اگر کسی تازه فعالیت خویش را آغاز کرده باشد و پیشینه کار تجاری نداشته باشد، نمی تواند از این وام ها استفاده نماید.
پول نقد، فسادآور است
مسوول فنی شرکت تابش انور آذربایجان پیشنهاد داد: بهتر است کمیته ای باشد و اگر کسی واقعا ایده مفیدی دارد، از او بدون این که تسهیلات مالی داده شود، حمایت کند.
مثلا اگر فرد دارای ایده، احتیاج به دستگاه یا فضای کار داشت، به او داده شود و تا وقتی محصولش به تولید برسد، این دستگاه در اختیارش باشد. وقتی هم که به هر علتی فعالیتش متوقف یا بی نیاز از حمایت شد، این دستگاه از او گرفته و به دولت بازگردانده شود.
وی تصریح کرد: حمایت های غیرمالی از حمایت مالی بهتر است؛ چونکه پول نقد باعث فساد می شود. گاهی هم دانشمندان جوانی که وام گرفته اند، نتوانستند طرح خویش را به نتیجه برسانند و فقط زیر بار قرض می روند. ما از حمایت های دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مرکز رشد این دانشگاه رضایت داریم ولی منابع مالی دانشگاه برای پشتیبانی از تولید کافی نیست و انتظار حمایت های بیشتر و واقعی از طرف نهادهای متولی است.