رویای آمریکایی برای تولید تراشه انحصار یا کاتالیزور رشد فناوری در چین
به گزارش مینی کامپیوتر، سیاستهای تجاری و تعرفه ای دولت دونالد ترامپ، بخصوص در چارچوب جنگ تجاری با چین، نقشی محوری در شکل دهی و تشدید رقابت ژئوپلیتیکی در حوزه تراشه ها داشته است.
به گزارش مینی کامپیوتر به نقل از مهر؛ در سالهای اخیر، صنعت تراشه به یکی از کانون های اصلی و راهبردی تنش های ژئوپلیتیکی میان ایالات متحده و جمهوری خلق چین تبدیل گشته است؛ صنعتی که در قلب تحولات فناورانه، نظامی و اقتصادی جهان قرار دارد. تراشه ها نه تنها زیرساخت حیاتی برای ابزارهای دیجیتال مصرفی هستند، بلکه در سامانه های نظامی، هوش مصنوعی، خودرو های خودران، زیرساخت های ارتباطی و حتی صنایع انرژی نقش کلیدی دارند. از همین رو، تسلط بر زنجیره تأمین این صنعت، مزیتی ژئواستراتژیک تلقی می شود. در این بستر، سیاستهای تجاری و تعرفه ای دولت دونالد ترامپ، بخصوص در چارچوب جنگ تجاری با چین، نقشی محوری در شکل دهی و تشدید این رقابت ژئوپلیتیکی داشته اند. دولت ترامپ در ایام اخیر ضمن اعلام معافیت موقت تجهیزات الکترونیکی و تراشه ها از تعرفه های تجاری وضع شده، اعلام نمود که طی روزهای آتی تعرفه ای ویژه برای نیمه هادی ها وضع خواهدنمود. وی با اتکا به ادبیاتی مبتنی بر «بازگرداندن شغل ها به خاک آمریکا» و «کاهش وابستگی به چین»، مبادرت به وضع محدودیت های صادراتی و آغاز تحقیقات امنیتی پیرامون واردات تراشه ها و تجهیزات مرتبط کرده است. هدف اصلی این سیاست ها، بازگرداندن ظرفیتهای تولیدی به داخل آمریکا، تقویت خودکفایی فناورانه و در عین حال، مهار پیشرفت فنی چین در حوزه هایی چون پردازنده های گرافیکی و کاربردهای هوش مصنوعی اعلام شده است. با این وجود، داده ها، تحلیل ها و تحولات سالهای اخیر نشان میدهد که این رویکردها نه تنها به تضعیف چین منجر نشده اند، بلکه با تشکیل انگیزه های راهبردی و تزریق منابع گسترده به صنعت داخلی چین، امکان دارد به رشد شتابان این کشور در حوزه میکروالکترونیک منجر شده باشند. محدودسازی صادرات و نتایج ناخواسته به دنبال اعمال محدودیت های صادراتی ضد شرکت هایی مانند انویدیا و «AMD»، این شرکت ها با زیان های مالی چشم گیری روبرو شدند. انویدیا در گزارش خود به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) اعلام نمود که الزامات جدید برای صدور مجوز صادرات تراشه های سری «H20» به چین، می تواند زیانی بالغ بر ۵.۵ میلیارد دلار به این شرکت وارد کند. همینطور شرکت «AMD» هم پیشبینی کرده است که امکان دارد تا ۸۰۰ میلیون دلار از سود خویش را در فرآیند تعرفه گذاری دولت ترامپ از دست بدهد. این در حالیست که هر دو شرکت تلاش نموده بودند با طراحی تراشه های ویژه بازار چین، همچنان در قالب محدودیت های قبلی، سهم خویش را در این بازار حفظ کنند. از طرف دیگر، این ممنوعیت ها سبب شده تا چین انگیزه بیشتری برای بومی سازی زنجیره تأمین نیمه رساناها پیدا کند. خیلی از تحلیل گران براین باورند که فشارهای اعمال شده می تواند به سود شرکت هایی مانند هوآوی تمام شود؛ شرکتهای بزرگی که حالا با حمایت های گسترده دولت چین، درحال گسترش توانمندی های طراحی و تولید تراشه های داخلی هستند. به عبارتی، سیاست ایالات متحده برای محدودسازی چین، در واقع به کاتالیزور رشد صنعت تراشه در این کشور تبدیل گشته است. شعار تولید تراشه در خاک آمریکا در ادامه پس لرزه های سیاست گذاری ترامپ در حوزه فناوری، شرکت AMD اعلام نمود تراشه های پردازنده کلیدی خویش را بزودی در واحد تولیدی جدید شرکت TSMC در ایالت آریزونای آمریکا تولید می کند. محصولات AMD تابه حالا برپایه قراردادی با TSMC در واحدهای این شرکت در تایوان ساخته می شد. همینطور AMD اعلام نمود فرآیند ادغام ZT Systems، یک تأمین کننده بزرگ سرورهای هوش مصنوعی در آمریکا را تکمیل کرده است. علاوه بر AMD، اپل و انویدیا هم اعلام نموده اند بعضی از تراشه هایشان در واحد TSMC در آریزونا ایجاد می شود. در این جهت انویدیا تصمیم دارد طی چهارسال آینده با کمک تراشه سازانی مانند TSMC سرورهای هوش مصنوعی به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار را در آمریکا بسازد. این بیانیه شامل تولید تراشه های «Blackwell AI» در کارخانه TSMC در ایالت آریزونا و واحدهای ابر رایانه سازی در تگزاس به وسیله فاکسکان و Wistron است که پیشبینی می شود بین ۱۲ تا ۱۵ ماه آتی تسریع شود. اقدام مذکور انویدیا را بعنوان غول تراشه سازی که بیشتر پردازشگرهای آن در تایوان تولید می شود با گروهی از شرکتهای فناوری که متعهد شده اند تولیداتشان را به آمریکا بازگردانند، در بحبوحه تهدیدهای اعمال تعرفه های شدید از جانب دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، همسو می کند. گیل لوریا تحلیل گر موسسه دی ای دیویدسون می گوید: بدون فشار دولت ترامپ احتمال اندکی وجود داشت که انویدیا هر گونه تولید محصولاتش را از تایوان به آمریکا منتقل کند. رقم ۵۰۰ میلیارد دلار بسیار اغراق آمیز است، مانند اپل که یک وعده ۵۰۰ میلیارد دلاری داد. وعده اپل برای تولید در خاک آمریکا اپل هم که بخش اعظم آیفون های خویش را در چین مونتاژ می کند در فوریه ۲۰۲۵ میلادی وعده سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در آمریکا طی چهار سال آینده را داد که شامل یک کارخانه برای تولید سرورهای هوش مصنوعی در آمریکا می شود. خبر سرمایه گذاری نجومی انویدیا در آمریکا چند ساعت بعد از اعلام معافیت دستگاه های الکترونیکی همچون موبایل از تعرفه های متقابل با چین منتشر گردید این در حالیست که بعداً اعلام گردید تعرفه های وارداتی تراشه ها طی روزهای آینده اعلام می شود. تأثیر بر تولیدکنندگان تجهیزات نیمه رسانا تعرفه های پیشنهادی دولت ترامپ نه تنها تولیدکنندگان تراشه بلکه شرکتهای سازنده تجهیزات پیچیده ساخت نیمه هادی را هم تحت تاثیر قرار می دهند. تخمین های اولیه نشان میدهد سه شرکت بزرگ «Applied Materials» و «Lam Research» و «KLA» هر یک امکان دارد سالانه تا ۳۵۰ میلیون دلار زیان ببینند. بر مبنای برآوردهای صورت گرفته، این زیان ها به طور عمده ناشی از کاهش فروش، هزینه های یافتن تأمین کنندگان جایگزین و تطبیق با مقررات جدید است. گزارش ها حاکی از آنست که در مجموع، ضررهای این بخش در اثر قوانین تجاری جدید آمریکا می تواند بیشتر از یک میلیارد دلار در سال باشد. ساخت تجهیزات نیمه هادی نیازمند تأمین هزاران قطعه تخصصی است. در چنین شرایطی، اعمال محدودیت های صادراتی سبب اختلال در زنجیره تأمین، افزایش هزینه های عملیاتی و کاهش انعطاف پذیری شرکت ها شده است. در مقابل، کشورهایی همچون ژاپن، تایوان و کره جنوبی با عرضه حمایت های یارانه ای و سیاستهای پایدار، محیط مساعدتری برای سرمایه گذاری های بلند مدت در صنعت تراشه فراهم آورده اند. چالش های داخلی و موانع مهاجرتی یکی از موانع کلیدی در راه تحقق هدف بازگشت تولید تراشه به داخل خاک ایالات متحده، کمبود مزمن نیروی کار متخصص و باتجربه در حوزه هایی نظیر طراحی تراشه، مهندسی ساخت، نانوفناوری و فیزیک کاربردی است. کارشناسان اعتقاد دارند در صورتیکه کشورهای آسیایی مانند تایوان، کره جنوبی و چین از دهه ها پیش با سرمایه گذاری در زیرساخت های آموزشی و پژوهشی، نیروی انسانی متخصص مورد نیاز خویش را پرورش داده اند، ایالات متحده با شکافی رو به گسترش در زنجیره تأمین انسانی روبرو است. سیاستهای مهاجرتی سخت گیرانه دولت ترامپ، بخصوص در محدودسازی صدور و تمدید ویزاهای تخصصی نظیر «H-1B» هم باعث کاهش چشم گیر ورود استعدادهای فنی از کشورهایی مانند چین و هند شده است؛ کشورهایی که بخش عمده ای از مهندسان شاغل در صنعت فناوری آمریکا را تأمین می کردند. حتی شرکتهای بزرگ فناوری مانند تسلا، گوگل و اینتل هم در جذب و حفظ این نیروها با مشکلات عدیده ای مواجه گشته اند، تا جایی که برخی پروژه ها در این کشور با کندی یا تعویق روبه رو هستند. با توجه به وضعیت کنونی، اجرای طرح های عظیمی مانند پروژه ۱۰۰ میلیارد دلاری شرکت «TSMC» در آریزونا که مقرر است سه کارخانه تولید تراشه پیشرفته جدید را در آمریکا راه اندازی کند، با چالش های گوناگونی همچون افزایش شدید هزینه های ساخت، کمبود نیروی ماهر بومی، تأخیر در تکمیل پروژه و حتی نارضایتی اتحادیه های کارگری روبه رو شده است. به قول کارشناسان، تأمین نیروی متخصص جهت راه اندازی و بهره برداری از این کارخانه ها نیازمند بازنگری اساسی در سیاستهای مهاجرتی، همکاری گسترده با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و شکل دهی اکوسیستم پایدار آموزش و اشتغال فناورانه در سطح ملی آمریکا است. مفسرین بر این عقیده اند که در غیاب چنین اصلاحاتی، سرمایه گذاری های کلان در حوزه بازسازی صنعت نیمه هادی آمریکا امکان دارد با بازدهی ناکافی یا شکست مواجه شوند و هدف راهبردی خودکفایی فناورانه بزودی برای این کشور به رویایی دور از دسترس تبدیل گردد. پاسخ جهانی به یک جانبه گرایی آمریکا در واکنش به سیاستهای محدودکننده و یک جانبه گرایانه ایالات متحده، دیگر قدرت های اقتصادی جهان هم مسیر مقابله به مثل یا کاهش وابستگی به زنجیره تأمین تحت رهبری آمریکا را در پیش گرفته اند. این روند، خویش را در چارچوب تدوین و اجرای برنامه هایی برای توسعه ظرفیتهای بومی تولید نیمه رسانا در کشورهایی نظیر اتحادیه اروپا، چین، هند، کره جنوبی و حتی کشورهای نوظهوری چون ویتنام و اندونزی نشان داده است. این کشورها با درک ریسک های ژئوپلیتیکی ناشی از تمرکز تولید در چند نقطه محدود، تلاش دارند تا زیرساخت های صنعتی، تحقیقاتی و آموزشی ضروری جهت تقویت استقلال فناورانه خویش را فراهم آورند. در این بین، چین با بهره بردن از منابع مالی گسترده و برنامه ریزی متمرکز دولتی، راهبردی چندوجهی در پیش گرفته است. این راهبرد شامل سرمایه گذاری در زنجیره کامل تولید تراشه، تقویت شرکتهای داخلی همچون هوآوی و «SMIC» و همینطور گسترش بازارهای صادراتی در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکای لاتین می شود. توسعه کارهای هوآوی در کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، عربستان سعودی، مالزی، تایلند، نیجریه و برزیل نمونه ای از تلاشهای چین برای کاهش وابستگی به بازار ایالات متحده و دسترسی به بازارهای جایگزین است. در سطح اتحادیه اروپا هم طرح هایی نظیر «European Chips Act» با هدف افزایش سهم اروپا در تولید جهانی تراشه، ارتقاء امنیت فناوری و کاهش وابستگی به تأمین کنندگان آسیایی و آمریکایی درحال پیاده سازی است. علاوه بر این، هند هم از راه اعطای یارانه های تولیدی، تسهیل مجوزها و ایجاد مناطق ویژه صنعتی، گام هایی جدی برای ورود به زنجیره جهانی نیمه رسانا برداشته است. مجموع این اقدامات نشان میدهد یک روند چندقطبی جهانی درحال شکل دهی است که در آن وابستگی به یک یا دو کشور در زنجیره ارزش تراشه ها، جای خویش را به ساختارهای متنوع تر، منطقه ای و مقاوم تر خواهد داد؛ روندی که نه تنها توازن قدرت در این صنعت را تغییر خواهد داد، بلکه ساختار اقتصاد جهانی فناوری را هم متحول خواهد ساخت. جمع بندی در نهایت، انگار بر خلاف اهداف اعلام شده بر مبنای بازگرداندن مشاغل، ارتقاء خودکفایی فناورانه و مهار رشد چین، سیاستهای تجاری احتمالی دولت ترامپ در حوزه تراشه نه تنها به تقویت موقعیت ایالات متحده منجر نخواهند شد، بلکه عملا با تشکیل اختلال در زنجیره جهانی تأمین، رقبای آسیایی را بسمت سرمایه گذاری مضاعف در قسمت پژوهش و توسعه، افزایش ظرفیت تولید داخلی و تنوع بخشی به بازارهای صادراتی سوق می دهند. به عقیده کارشناسان، سیاست هایی که بر اساس محدودیت، فشار و تقابل تنظیم شده اند، در برخورد با صنعتی که ماهیتاً بر همکاری بین المللی، انتقال فناوری و بهره مندی از زنجیره تأمین چندملیتی استوار است، اثربخشی محدودی خواهند داشت. صنعت تراشه نه تنها از نظر فنی بسیار پیچیده و پرهزینه است، بلکه ساختار آن به شکلی شکل گرفته که هیچ کشوری به تنهایی قادر به مدیریت کامل زنجیره تأمین آن نیست. از همین روی، دستیابی به ظرفیتهای تولیدی پایدار در این عرصه، نیازمند نگاهی جامع و آینده نگرانه است که در آن سرمایه گذاری بلندمدت، استفاده از نیروی انسانی متخصص و بازبینی در سیاستهای تجاری با نگاهی مشارکتی و چندجانبه گرا جایگاهی محوری دارد؛ عناصری که در دوره ترامپ یا مورد غفلت قرار گرفته یا به کلی نفی شده اند. همان گونه که تحلیل گران گوناگونی اخطار داده اند، تداوم چنین نگاهی می تواند به واگذاری رهبری بازار جهانی تراشه به رقبایی چون چین بینجامد؛ رقبایی که با پشتوانه مالی قوی، راهبردهای بلند مدت و اراده سیاسی متمرکز، درحال حرکت سریع به سمت تسلط بر فناوری های پیشرفته این حوزه هستند.
منبع: مینی كامپیوتر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب